Bursa’nın Nilüfer ilçesinde yer alan Nilüfer Mübadele Evi, 1923 yılında Türkiye ile Yunanistan arasında gerçekleşen nüfus mübadelesini konu alan özel bir bellek mekânıdır. Mübadele ile Anadolu’ya gelen yüzbinlerce insanın yaşadıkları acılar, anılar ve kimlik arayışları; bu evde belge, fotoğraf, eşya ve tanıklıklarla yaşatılır.
Müzenin Kuruluş Amacı
Nilüfer Belediyesi tarafından kurulan Mübadele Evi, zorunlu göçle birlikte yerinden edilen insanların hikâyelerini görünür kılmak, ortak geçmişe saygı ve kültürel hafıza oluşturmak amacıyla hayata geçirilmiştir. Mübadele konusu, tarih kitaplarında geçen bir paragraf olmaktan çıkarılarak, gerçek insanların yaşadığı dramlar, umutlar ve hayatta kalma çabaları üzerinden anlatılır.
Sergi Alanları ve Koleksiyonlar
Belgeler ve Fotoğraflar
- 1923 Lozan Antlaşması sonrası Türkiye-Yunanistan arasında yapılan mübadeleye dair resmi belgeler
- Mübadeleye tabi tutulan ailelerin kimlik belgeleri, pasaportlar, yolculuk evrakları
- Eski Anadolu ve Rumeli köylerinden fotoğraflar, mübadillerin aile albümleri
Kişisel Eşyalar
- Göç eden ailelerin yanlarında getirdikleri bakır kaplar, giysiler, dini objeler, el işleri
- Bavullar, sandıklar, mektuplar ve günlükler
- Ege’nin iki yakasından gelen halk kültürü eşyaları
Tematik Odalar
- Mutfak ve yaşam alanı: Mübadele döneminde kullanılan ev eşyalarıyla döşenmiş geleneksel bir ev odası
- Anlatı ve tanıklık odası: Mübadele tanıklarının sözlü tarih kayıtları, video anlatımlar
- Harita ve bellek duvarı: Göç yollarını gösteren haritalar ve ziyaretçilerin kendi aile geçmişini paylaşabileceği pano
Eğitim ve Etkinlikler
Nilüfer Mübadele Evi, sadece sergi sunan bir yapı değil, aynı zamanda hafıza mekânı ve barış kültürünün öğretildiği bir merkezdir. Bu kapsamda:
- Sözlü tarih atölyeleri
- Göç ve kimlik temalı seminerler, film gösterimleri
- Genç kuşaklara yönelik “köklerle tanışma” programları
- Türkiye ve Yunanistan’daki benzer müzelerle kültürel iş birlikleri
Mimari ve Atmosfer
Mübadele Evi, mübadil bir ailenin evinden dönüştürülerek müze haline getirilmiştir. Her köşesinde geçmişin izleri hissedilen yapı, hem fiziksel hem duygusal olarak ziyaretçiyi içine çeken bir sadelikle tasarlanmıştır. Anı, acı ve umut; mekânın her detayında kendini hissettirir.
Nilüfer Mübadele Evi, yalnızca göçün değil; kayıpların, yeniden kurulan hayatların ve kültürel mirasın temsil edildiği çok katmanlı bir bellek alanıdır. Bursa’nın çokkültürlü tarihine ışık tutarken, ziyaretçilerini geçmişle yüzleştiren, empatiye ve anlayışa davet eden güçlü bir duraktır.
